Założenie własnej firmy w Wielkiej Brytanii przebiega szybko i dosyć łatwo. Na początku trzeba wybrać formę prawną przedsiębiorstwa. Warto się zastanowić, jaka forma prawna najlepiej pasuje do danego typu działalności i gdzie zarejestrować firmę, ponieważ od tego będą zależały podatki, które będą odprowadzane i obowiązki względem Companies House, jakie na spoczną na właścicielu. Ta decyzja wpłynie na rodzaj dokumentów, które trzeba będzie przechowywać. Od wyboru formy prawnej będzie zależeć również rodzaj odpowiedzialności finansowej – za cały majątek lub wpłacone środki.  W zależności od formy prawnej istnieją różne możliwości nabycia dodatkowego kapitału. Angielskie prawo daje przedsiębiorcom do wyboru różne formy prawne działalności. Najczęściej zakładane są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (LTD – limited company), spółki publiczne (PLC – public limited company), spółki komandytowe i – najprostsza forma działalności – jednoosobowa działalność gospodarcza (self-employed). W tym artykule zostaną przedstawione: self employment i limited company.

Self-Employment to najprostsza forma przedsiębiorstwa – polecamy ją każdemu, kto stawia pierwsze kroki w świecie biznesu. Jest to działalność jednoosobowa. Aby rozpocząć taką działalność, trzeba zarejestrować ją w HMRC. Osoby samozatrudnione nie muszą zgłaszać się w Companies House. Rejestracji należy dokonać w ciągu trzech miesięcy od rozpoczęcia biznesu. To najszybszy i najłatwiejszy sposób na otwarcie własnej firmy. Właściciel pracuje sam dla siebie – jest swoim szefem. Samodzielnie podejmuje wszystkie decyzje. Jednak ponosi za te decyzje odpowiedzialność. Taka firma nie posiada osobowości prawnej, w związku z czym właściciel odpowiada za należności nie tylko całym majątkiem firmy, lecz również majątkiem własnym. Osoby samozatrudnione są zobowiązane do składania rocznych deklaracji podatkowych, odprowadzania podatku dochodowego i składek na ubezpieczenie. Rok podatkowy zawsze kończy się 5 kwietnia.

Podatki:

·           Za rok 2013/14 z podatku zwolniony jest dochód w kwocie 9.440.

·           Stawki podatku dochodowego w roku 2013/14:

o   Stawkę 20{84cd2a1ed79640e7d0414365cdf56528b155d8417f8ab9b27627206ef90f1f75} stosuje się w przypadku, gdy dochód firmy osiągnął od 0,00 GBP do 32.010,00 GBP

o   Stawkę 40{84cd2a1ed79640e7d0414365cdf56528b155d8417f8ab9b27627206ef90f1f75} stosuje się w przypadku, gdy dochód firmy przekroczył kwotę 32.010,00 GBP

o   45{84cd2a1ed79640e7d0414365cdf56528b155d8417f8ab9b27627206ef90f1f75} to stawka obowiązująca firmy o dochodzie wyższym niż 150.000 GBP

Składki na ubezpieczenie społeczne (National Insurance) dzielą się na dwie klasy:

·          Klasa II – takie składki należy opłacać poleceniem zapłaty.

·          Klasa IV – składka uiszczana przy pomocy deklaracji podatkowej „Self Assessment”.

Stawki podstawowe bez wyłączenia składek w roku podatkowym 2013/2014 są następujące:

o   Klasa II – przy rocznym dochodzie netto w wysokości  5.725 £ stawka wynosi 2,40 £ tygodniowo

o   Klasa IV – dla dochodu netto:

§  od 7.775 £ do 41.450 stawka wynosi 9{84cd2a1ed79640e7d0414365cdf56528b155d8417f8ab9b27627206ef90f1f75} sumy wspomnianych zysków

§  powyżej 41.450 – 9{84cd2a1ed79640e7d0414365cdf56528b155d8417f8ab9b27627206ef90f1f75} zysków od 7.775 £ i 41.450 £ i 2{84cd2a1ed79640e7d0414365cdf56528b155d8417f8ab9b27627206ef90f1f75} zysków powyżej tej kwoty.

Jeżeli w ciągu ostatnich 12 miesięcy osoba samozatrudniona przekroczy sprzedaż w wysokości 79.000 £ (kwota obowiązująca od 1 kwietnia 2013 r.), spoczywa na niej obowiązek zarejestrowania się jako płatnik VAT. Wszystkie dokumenty i rachunki należy przechowywać przez 5 lat. Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą może zatrudniać pracowników.

Główne zalety samozatrudnienia:

• ·         nieskomplikowany system podatkowy
• ·         można samemu wybierać partnerów biznesowych i pracowników. Jednak należy pamiętać, że cała odpowiedzialność (za zobowiązania finansowe i jakość pracy) spoczywa na właścicielu firmy.  
• ·         sole trader jest panem swojego czasu – chodzi o to, że sam decyduje, jak dużo czasu i wysiłku chce poświęcić interesom. Łatwiej można pogodzić życie rodzinne z obowiązkami służbowymi.
• ·         dobre zarządzanie swoją własną firmą przynosi wiele satysfakcji.

W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (Company Ltd.) odpowiedzialność udziałowców jest ograniczona do wysokości ich wkładów. Taka firma posiada własną osobowość prawną. Aby zarejestrować taką spółkę, konieczne jest określenie adresu siedziby firmy. Ten adres będzie wykorzystywany do korespondencji z Companies House i HMRC. Korespondencję trzeba sprawdzać regularnie, ponieważ instytucje zazwyczaj wysyłają pocztą przypomnienia o upływających terminach i wymaganych dokumentach. Do rejestracji takiej spółki wystarczy jedna osoba, która pełni wówczas dwie funkcje – dyrektora i udziałowca. Funkcja sekretarza spółki jest w Wielkiej Brytanii opcjonalna. Prawo wymaga, aby limited company posiadała przynajmniej jednego dyrektora i jednego udziałowca. Nazwa firmy musi na końcu zawierać słowo „Limited” lub skrót Ltd. Rok obrotowy spółki zaczyna się w dniu jej rejestracji. Daty rozpoczęcia i zakończenia roku podatkowego można przesuwać. Na koniec roku podatkowego spółka z ograniczoną odpowiedzialnością musi rozliczyć się z podatku z HMRC oraz złożyć sprawozdanie finansowe i raport roczny w Companies House.

Spółki LTD nie obowiązują wymogi minimalnej kwoty wpłaconego kapitału początkowego. Większość drobnych przedsiębiorców inwestuje 1.000 £ jako kapitał zakładowy, podzielony na 1.000 udziałów, z których każdy jest wart 1,00 £. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością odprowadza podatek od osób prawnych (Corporation Tax).

Podstawowe stawki (2013 r.):

• 20{84cd2a1ed79640e7d0414365cdf56528b155d8417f8ab9b27627206ef90f1f75} podatku od osób prawnych przy dochodach nieprzekraczających 300.000 £
• W przypadku dochodów między 300.000 £ A 1.500.000 stawka jest ustalana w oparciu o końcową stopę podatkową, czyli podatek liczony z ulgą, gdy dochody przekraczają powyższe kwoty. To ma na celu zmianę kwoty podatku, który należy zapłacić wraz z każdym dodatkowym funtem dochodu.
• 23{84cd2a1ed79640e7d0414365cdf56528b155d8417f8ab9b27627206ef90f1f75} podatku w przypadku firm, których przychód przekracza 1.500.000 funtów.
• Dyrektor jest zobowiązany do składania raportów rocznych na temat statusu firmy i zmian w strukturze oraz rocznych deklaracji podatkowych.

 Główne zalety spółki LTD:

• ograniczona odpowiedzialność – udziałowcy odpowiadają za działalność firmy tylko do wysokości wkładu własnego
• zminimalizowane podatki
• możliwość uzyskania kapitału zagranicznego
• ochrona firmy – Companies House nie zarejestruje drugiej spółki pod taką samą nazwą
• bardziej pewna forma działalności – fakt zarejestrowania spółki oraz jej status są podawane do wiadomości publicznej, zatem każdy potencjalny klient może sprawdzić w Companies House takie informacje, jak status firmy, adres, sprawozdania finansowe itp.
• brak limitu minimalnego kapitału zakładowego.

Inne niezarejestrowane formy prawne (nieposiadające osobowości prawnej):

∞ Stowarzyszenie niezarejestrowane (Unincorporated Association)

Niezarejestrowane stowarzyszenia to grupy, które ustalają, że będą razem działać lub zawierają umowę o współpracy w określonym celu. Zazwyczaj mają statut, który opisuje cel zawiązania stowarzyszenia oraz regulamin obowiązujący stowarzyszenie i jego członków. Najczęściej stowarzyszeniu przewodniczy komitet zarządzający. Wszyscy członkowie komitetu ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność osobistą, chyba że w regulaminie zawarto zapis o specjalnym zwolnieniu z odpowiedzialności. Tak jak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, członków komitetu zarządzającego obowiązują limity co do gromadzenia kapitału, minimalny nadzór oraz status samozatrudnionego płatnika podatków.

∞ Spółka osobowa (Partnership)

Spółka osobowa to względnie prosty sposób na założenie i prowadzenie dochodowej firmy przez dwie lub więcej osób prawnych. Spółka osobowa może powstać bez konieczności podpisywania formalnych umów, gdy prowadzony jest wspólny interes. Jednak zazwyczaj podpisuje się umowę o współpracy w ramach spółki osobowej. Taka umowa określa kwotę kapitału wpłaconego przez każdego z partnerów oraz sposób dzielenia zysków (i strat) firmy. Spółka osobowa również nie posiada osobowości prawnej. Partnerzy wspólnie podejmują ryzyko, ponoszą koszty i odpowiedzialność wynikające z prowadzenia działalności. Ponieważ wspólnicy wzajemnie odpowiadają za konsekwencje podjętych decyzji, zwykle prowadzą interesy osobiście; mogą jednak zatrudniać pracowników. Kapitał niezbędny do prowadzenia działalności jest zazwyczaj pozyskiwany ze środków własnych wspólników i/lub kredytów, ale tak jak w przypadku innych niezarejestrowanych form biznesu, otrzymanie pożyczki jest w praktyce utrudnione, a przez to, że taka spółka nie posiada kapitału akcyjnego, nie można pozyskiwać środków poprzez emisję akcji.

∞ Spółka komandytowa (Limited Partnership)

Spółka komandytowa jest podobna do spółki osobowej, z tą różnicą, że komandytariusze (limited partners) nie są angażowanie w zarządzanie firmą, a ich odpowiedzialność jest ograniczona do kwoty, jaką zainwestowali w spółkę. Nie należy mylić komandytariuszy z tzw. „cichymi” wspólnikami w spółce osobowej lub komandytowej, którzy nie uczestniczą w prowadzeniu interesów, ale ponoszą pełną odpowiedzialność za długi spółki. Spółkę komandytową trzeba zarejestrować w Companies House – spółka nie zostaje powołana do chwili jej rejestracji. Wszelkie zmiany w spółce również muszą zostać zarejestrowane.

∞ Fundusz powierniczy (Trust)

Fundusze powiernicze nie są rejestrowane i nie posiadają osobowości prawnej. Zasadniczo stanowią narzędzie prawne do przechowywania aktywów, aby oddzielić własność prawną od interesu gospodarczego. Trust przechowuje aktywa w imieniu osoby fizycznej lub organizacji i zarządza nimi. Trust może być prowadzony przez małą grupę osób – powierników (trustees), którzy ponoszą odpowiedzialność prawną za zarządzanie funduszem oraz odpowiedzialność osobistą za wszelkie długi lub roszczenia względem funduszu, które nie mogą zostać pokryte ze środków własnych trustu. Fundusze powiernicze sporządzają własny regulamin, który stanowi integralną część umowy funduszu (trust deed). Taki regulamin definiuje cele trustu i stanowi gwarancję, że aktywa i zyski będą wykorzystywane w określonym celu. Fundusze zazwyczaj nie gromadzą kapitału – po prostu zarządzają aktywami – nie zajmują się również dystrybucją zysków. Fundusze powiernicze często współpracują z niezarejestrowanymi stowarzyszeniami, które nie mogą posiadać własnego majątku.

Inne zarejestrowane formy prawne:

∞ Spółka partnerska (Limited Liability Partnership – LLP)

Spółka partnerska to organ korporacyjny posiadający odrębną osobowość prawną, podobnie jak spółka kapitałowa. W przeciwieństwie do zwykłej spółki osobowej (partnership), odpowiedzialność wspólników spółki partnerskiej jest ograniczona do wysokości kwoty kapitału zainwestowanego w firmę oraz do wysokości wszelkich gwarancji osobistych udzielonych w celu zgromadzenia kapitału, chyba że umowa partnerów stanowi inaczej. Każdy członek LLP niebędący organem korporacyjnym musi zarejestrować się w HMRC jako osoba samozatrudniona (self-employed). Zarówno sama LLP jak i każdy partner indywidulany są zobowiązani do składania w HMRC rocznych deklaracji self-assessment. „Niekorporacyjni” członkowie spółki partnerskiej płacą podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie społeczne na podstawie swojego udziału w zyskach. Spółki partnerskie są zobowiązane do prowadzenia księgowości i składania sprawozdań oraz rocznych deklaracji w Companies House. Spółki typu LLP cieszą się o wiele większą swobodą w zakresie prowadzenia spraw wewnętrznych niż spółki kapitałowe. Dotyczy to m.in. sposobu, w jaki podejmowane są decyzje lub jak rozdzielane są zyski między partnerów.

∞ “Spółka działająca na rzecz wspólnoty” (Community Interest Company – CIC)

A Community Interest Company (CIC) po polsku znaczy tyle co „spółka działająca na rzecz wspólnoty”. Jest to forma spółki kapitałowej (ograniczonej akcjami lub gwarancją) stworzona w celu prowadzenia na tak zwanych „przedsięwzięć społecznych”, które mają wykorzystać zyski i aktywa dla dobra wspólnoty. Spółki typu CIC łatwo się zakłada. Są elastyczne i pewne jak spółki kapitałowe, jednak posiadają kilka szczególnych cech, które dają gwarancję, że organy dbają o interesy wspólnoty. Po pierwsze, wszystkie spółki ubiegające się o nadanie im statusu CIC muszą złożyć oświadczenie o interesie wspólnoty, aby dostarczyć Regulatorowi CIC dowodu, że spełniają ustanowione prawem kryterium wspólnotowe. Firma musi spełniać kryterium wspólnotowe przez cały czas posiadania przez nią statusu CIC i musi dostarczać Regulatorowi roczne raporty. Po drugie spółki działające na rzecz wspólnoty muszą mieć tzw. „blokadę aktywów”, która ogranicza transfer aktywów spółki (w tym zysków wypracowanych działalnością spółki), aby zagwarantować, że są one wykorzystywane z korzyścią dla wspólnoty. Po trzecie spółki typu CIC podlegają limitom dywidend i wypłacanych odsetek – tak aby zachować równowagę pomiędzy zachęcaniem ludzi do inwestowania w takie spółki i zasadą, że aktywa i zyski takich spółek powinny być przeznaczone wyłącznie na cele wspólnoty.

∞ Stowarzyszenie przemysłowo-zapomogowe (Industrial and Provident Society)

Co-operative society (Co-op), co dosłownie znaczy „stowarzyszenie spółdzielcze” to organizacja członkowska prowadzona dla wzajemnych korzyści jej członków. Ma służyć ich interesom głównie poprzez handlowanie z nimi lub zapewnianie im dóbr, usług i różnego rodzaju produktów w inny sposób. Przy tym, wszelkie nadwyżki są zwykle z powrotem inwestowane w organizację, choć zyski mogą być również rozdzielane pomiędzy jej członków. Co-operative Society może być przedsięwzięciem społecznym – to zależy od prowadzonych działań i sposobu dystrybucji zysków.

∞ Towarzystwo na rzecz wspólnoty  (Community Benefit Society – BenCom)

Towarzystwo na rzecz wspólnoty (Community Benefit Society – BenCom) jest podobne do Co-operative Society, z tym że prowadzi działalność na rzecz wspólnoty, a nie członków towarzystwa. Wręcz przeciwnie – BenCom z założenia ma służyć osobom niebędącym członkami towarzystwa; poza tym powinno służyć społeczeństwu sensu largo. Zyski nie są rozdzielane pomiędzy członków lub zewnętrznych udziałowców, lecz są wypłacane wspólnocie. Tego typu przedsiębiorstwa również często stosują blokadę aktywów, która chroni ich aktywa, aby w przyszłości można je było wykorzystać z korzyścią dla wspólnoty. Zazwyczaj towarzystwa typu BenCom nie emitują akcji na kwotę przekraczającą ich kapitał zakładowy (np. 1 akcja o wartości 1 GBP na jednego członka towarzystwa). W przypadku gdy zostaną wyemitowane akcje o łącznej wartości przekraczającej kapitał zakładowy lub członkowie towarzystwa udzielą organizacji pożyczek, dywidendy i wypłacane odsetki ulegają ograniczeniu do uzasadnionej wysokości potrzebnej do zachowania niezbędnego kapitału.

∞ Fundusze Wzajemne  (Financial Mutuals)

Istnieją jeszcze trzy inne typy funduszy wzajemnych, które nie zostały szczegółowo omówione w tym artykule. Chodzi o: Towarzystwo budowlane (Building Society), Spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową (Credit Union) i Towarzystwo pomocy wzajemnej (Friendly Society).